‘Het belang van cultureel erfgoed is nergens zo belangrijk als in een groeistad als Almere. Het behoud van unieke objecten en de daarbij behorende verhalen, versterken de identiteit en trots van de stad. Gebouw 'De Trekvogel’ is een schoolvoorbeeld van een dergelijk object. De niet geringe aantallen steunbetuigingen uit het land en de stad voor het streven van Platform Behoud De Trekvogel om het gebouw voor sloop te behoeden, onderschrijven dit belang. Cultureel erfgoed verdient een plek in Almere.'
Jan-Melle Liscaljet, Directeur van Cultuurfonds Almere
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Ingezonden brief van het Platform in AlmereDezeWeek van 29 maart 2023
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Sloop gaat niet 'gewoon door'
Op 13 maart plaatste Omroep Flevoland een bericht dat de sloop van De Trekvogel voorlopig niet door gaat, zie onze post hieronder. Daarop heeft Flevo-Landschap kennelijk met Omroep Flevoland gebeld, want later op de dag plaatste de omroep een bericht dat de sloop 'gewoon door' ging - volgens Flevo-Landschap dan.
Maar de sloop gaat niet 'gewoon door', dat gebeurt alleen als de gemeente de sloopvergunning goedkeurt en als er dan geen bezwaren komen. Maar die gaan er zeker wel komen!
Opvallend is verder dat de gemeente de maximale tijd heeft genomen voor deze aanvraag. Er staan 8 weken voor plus een mogelijke eenmalige verlenging met 6 weken. Die 14 weken heeft dit precies geduurd, van 7 november tot 16 februari.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Sloopvergunning
Op 7 november 2022 diende eigenaar FlevoLandschap bij de gemeente een aanvraag in voor een vergunning om het eerste gebouw van Zuidelijk Flevoland te slopen. Op 21 februari 2023 liet de gemeente weten dat de aanvraag was ingetrokken - volgens insiders vanwege vormfouten. FlevoLandschap diende daarop een nieuwe aanvraag in. De behandeltijd is acht weken en kan met zes weken worden verlengd. Daarna kunnen gedurende zes weken bezwaren tegen de sloopvergunning worden ingediend.
Uiteraard heeft dit de volle aandacht van Platform Behoud De Trekvogel.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Directeur Heemschut over erfgoed in Flevoland
Op 9 maart interviewde Omroep Flevoland Karel Loeff, directeur van de erfgoedvereniging Heemschut over het vrijwel afwezige beleid van Flevoland om erfgoed te beschermen. Er is in heel Nederland geen provincie zie zo ondermaats presteert bij erfgoedbeleid. Het ging ook over de plannen van FlevoLandschap om het eerste gebouw van Zuidelijk Flevoland te slopen - plannen waartegen de provincie uiteraard niets onderneemt.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Brief aan de eigenaar van De Trekvogel
Op 6 december 2022 schreven de zeven partijen die samen Platform Behoud De Trekvogel vormen gezamenlijk een brief aan Jan Leentvaar, interim bestuurder van de eigenaar van het pand.
Op die brief kwam tot nu toe, 3˝ maand later, geen reactie...
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Bezoek gemeenteraadsleden
Op 4 januari brachten CDA-raadsleden Nienke Nieuwenhoven en Kees Sanderse alsmede CDA-voorzitter Wim Faber en Ben te Raa van Heemschut Flevoland een bezoek aan het voormalige dienstgebouw van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders: om te kijken maar ook om te overleggen over mogelijkheden het gebouw te restaureren.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Aanvraag status Rijksmonument voor De Trekvogel
Op 16 januari heeft Platform Behoud De Trekvogel voor het voormalige RIJP-gebouw op het voormalige werkeiland van Zuidelijk Flevoland, bekend als De Trekvogel, de status van Rijksmonument aangevraagd.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Flevo-erfgoed en de Trekvogel in Elsevier
In de week van 6-11 januari 2023 schreef Elseviers Weekblad een goed stuk over behoud van erfgoed in de Flevopolders met daarin ook aandacht voor De Trekvogel en Platform Behoud De Trekvogel.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Posters en stickers
Help mee aan het behoud van De Trekvogel: bestel gratis raamposter en stickers, zie tabblad Wat kan ik doen bij punt 4
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Heemschut Flevoland slaat alarm
De afdeling Flevoland van Erfgoedvereniging Heemschut schreef op 14 november 2022 een brief aan Provinciale Staten over de snelle teloorgang van erfgoed uit de periode van de aanleg van de Flevopolders en wees daarbij in het bijzonder op de aanstaande sloop van het voormalige dienstgebouw van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, bekend als De Trekvogel: "Zo verdwijnt met de komende sloop van De Trekvogel het oudste gebouw van Almere en wordt de waarde van het pionier-gebied De Blocq van Kuffeler aangetast."
Flevopost van 16 november schreef over de actie van Heemschut.
En de Stentor van 26 november ook.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Opmerkingen van ondertekenaars van de petitie
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Reportage Omroep Flevoland
Op 10 oktober besteedde Omroep Flevoland aandacht aan het werk van Platform Behoud De Trekvogel. Klik op bovenstaande afbeelding.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Het eerste gebouw van Almere wordt met sloop bedreigd.
In 1964 ging het eerste gebouw van Zuidelijk Flevoland in bedrijf: een kantine voor arbeiders van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (het deel vooraan op de zwartwitfoto bovenaan) en een even grote zijtak met werk- en slaapkamers voor het kader (links gedeeltelijk zichtbaar). Het stond op het eerste droge stuk van Zuidelijk Flevoland, het werkeiland. Vanaf eind 1996 tot 24 oktober 2022 was het complex in gebruik bij de Stichting Het Flevo-landschap. In de voormalige kantine hadden ze een bezoekerscentrum, De Trekvogel. Een paar dagen na de sluiting begon Flevo-landschap aan de ontruiming en stond op hun website:
De sluiting vanaf 24 oktober is nodig voor de verdere voorbereiding van de sloop. Eerder dit jaar besloot de gemeente Almere dat gebouw de Trekvogel als zodanig geen monumentale waarde heeft. Wanneer de sloop start, is nog niet precies bekend.
Omdat het voormalige dienstgebouw van de RIJP in werkelijkheid een hoge monumentale waarde heeft, omdat het boordevol geschiedenis zit en om de simpele reden dat dit het eerste gebouw is van Zuidelijk Flevoland, moet de sloop hoe dan ook worden voorkomen. Vervolgens moet het gebouw worden gerestaureerd en moet het een nieuwe functie krijgen.
Om dat alles te bereiken werd in juni 2022 Platform Behoud De Trekvogel opgericht, een samenwerkingsverband van de Erfgoedvereniging Heemschut, De IJsselmeervereniging, het Cuypersgenootschap, de Stichting Polderpioniers Flevoland, de Stichting Regenboogbuurt Almere, de Stichting Design Kunst Openbare Ruimte Almere en het Cultuurfonds Almere.
Juridisch en economisch is Flevo-landschap de eigenaar - gevoelsmatig en cultuurhistorisch behoort het voormalige dienstgebouw van de RIJP aan heel Nederland. Dit is Nederlands cultureel erfgoed!
Laatste ontwikkelingen
Bovenaan deze pagina staat het meest actuele nieuws in chronologische volgorde, het laatste nieuws staat bovenaan. Of klik op het tabblad Situatie en scroll dan naar onderen voor de laatste informatie over wat er gaande is rond sloop en plannen voor behoud, zoals de brief die Platform Behoud De Trekvogel op 7 oktober 2022 aan Flevo-landschap stuurde, de reactie van Flevo-landschap van 21 november en de reactie daarop van het Platform.
Ansichtkaart van de kantine, rechts, en het ambtenarenpension van de Rijksdienst IJsselmeerpolders ergens tussen voorjaar 1964 (toen het gebouw in bedrijf ging) en 14 september 1966 (toen deze kaart werd verstuurd). Klik op het raam rechts van de ingang voor een groter beeld .
Plattegrond uit 1963 van het ambtenarenpension van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders annex de kantine . Halverwege bevond zich een beheerderswoning.
Klik voor een grotere versie.
Het werkeiland in 1967 met rechts de kantine en het ambtenarenpension.
Klik op de foto voor een grotere foto met uitleg.
Interieurfoto uit 2015 van het ambtenarenpension, dat er nog grotendeels zo uit ziet als indertijd, uit de Waardestelling van Susan Douwma. Voor meer interieurfoto's, zie onder Situatie.
Van 1968 tot 1981 deed de kantine dienst als wegrestaurant, aanvankelijk met medegebruik door werknemers van de RIJP. Hier een suikerzakje.
De Trekvogel nu. Links het voormalige dienstgebouw van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Aan het interieur is weinig veranderd. Rechts de voormalige Kantine waar tot 24 oktober 2022 een bezoekerscentrum van Flevo-landschap zat. Klik voor een groter beeld.
De ligging van De Trekvogel in relatie tot Amsterdam. Klik voor groter beeld.
Meningen over De Trekvogel
"Het is een eenvoudig houten gebouwtje, het is heel functioneel, het spreekt allerminst tot de verbeelding als je er zo naar kijkt. Maar als je het verhaal kent is het juist heel belangrijk. Flevoland is een jonge provincie maar dat betekent niet dat dat soort gebouwtjes niet betekenisvol zijn. Het is voor Flevoland een belangrijk gebouw, het heeft een grote vertelkracht. Als je wil dat dat gebied een beetje een ziel krijgt dan zou je dat soort gebouwen juist moeten laten staan."
Eva Vriend, auteur van boeken over Flevoland, in Villa VDB op 27 oktober 2022
"Ook Flevoland moet beseffen dat erfgoed karakter en schoonheid geeft aan een dorp, stad of streek en de leefbaarheid bevordert. Wees creatief en niet destructief. Jullie gebruiken grote woorden over het belang van de geschiedenis van dit gebied (en het is ook in de wereld uniek) en maak dat dan ook waar!"
Willem van der Ham, auteur van boeken over de waterstaatkundige geschiedenis van Flevoland en de rest van Nederland.
"De zeldzaamheidswaarde van de Trekvogel is hoog om verschillende redenen. Allereerst is de Trekvogel van het bouwjaar 1964 het oudste gebouw van Almere. Het is het visitekaartje van het voormalige werkeiland en van betekenis als natuurinformatiecentrum. Het is het enige bouwwerk in de wijk dat nog herinnert aan de geschiedenis van het werkeiland (met uitzondering van de atoomschuilkelders onder de woningen, die echter niet zichtbaar en zelden toegankelijk zijn). Omdat dit type barakken gerealiseerd werd voor de tijdelijkheid – in dit geval 25 jaar – is het gros afgebroken. Door een wonderlijke samenloop van omstandigheden heeft de Trekvogel de tand des tijds doorstaan, maar dat is het gebouw ook aan te zien. [...] Wie het gebouw binnengaat wordt overvallen door nostalgie. Overal zijn sporen terug te vinden van het voormalige gebruik van het gebouw. De meubels van de RIJP zijn nog in gebruik, in de voormalige slaapkamers zijn de ingebouwde kasten nog aanwezig. Het gebouw is een tijdcapsule en vertegenwoordigt een grote herinneringswaarde."
Isabel van Lent in De Trekvogel Almere - Cultuurhistorische waardestelling (2021)
" Pioniererfgoed in Flevoland en ook in Almere staat op het punt zo goed als te verdwijnen. Flevoland werkt aan zijn toekomst en wil niet gehinderd worden door het verleden."
Ben te Raa, secretaris van de Erfgoedvereniging Heemschut afdeling Flevoland op LinkedIn
'De analyse van het Flevo-landschap dat het huidige gebouw niet meer rendabel en over zijn houdbaarheid heen is vinden wij te kort door de bocht. Met dit pragmatische argument is in het verleden veel erfgoed gesloopt, waarop de Nederlandse samenleving nu met onbegrip terugkijkt. Weg is immers definitief weg. In navolging van Bond Heemschut willen wij u daarom vragen om u voor behoud van de Trekvogel uit te spreken en daarnaast ook aanwijzing als gemeentelijk monument te overwegen. Dit vanwege de uniciteit en het belang van het gebouw voor de geschiedenis en identiteit van Almere. '
Omwonenden in een brief aan de gemeente op 26 juni 2021
" Wij zijn van mening dat het werkeiland tot het Flevolands en Almeerse erfgoed behoort. Met name de Trekvogel maakt het verhaal tastbaar, het is zonde is het niet als zodanig wordt erkend en behandeld."
Mark Wiechmann, Stichting Design Kunst Openbare Ruimte (DKOR), Almere
"We moeten in actie komen, anders verliezen de gemeente Almere en de provincie Flevoland een uniek stukje erfgoed. De Trekvogel, de eerste bebouwing op Zuidelijk Flevoland, wordt gesloopt! Eigenaar Het Flevo-landschap heeft die beslissing aangekondigd op zijn website, het is bijna niet te geloven. Kan het ook anders? Ja natuurlijk! Maar dan moeten we snel in beweging komen. Red de Trekvogel!
Het historische gebouwtje is te krakkemikkig om nog op te knappen, de renovatie is niet rendabel en daarom moet er een nieuw modulair bezoekerscentrum komen met een natuurlijke uitstraling en groene buitenruimte, zegt Stichting FlevoLandschap-directeur Ben Huisman. 'Het gebouw is sterk verouderd en bevat asbest. Saneren komt dan neer op sloop.'
Beste Ben, dit kan toch niet waar zijn? Ja, er zit misschien asbest in, want dat gebruikten ze nou eenmaal in die tijd. Dus inderdaad: dat vergt een speciale behandeling, en bepaalde materialen zullen je moeten vervangen. En ja, het is verouderd, maar wat dacht je dan! Dat het zich vanzelf zou vernieuwen? Het is juist aan jou om daar iets op te bedenken, en dat kan ook best, op die plek. Dit bericht is alsof je De Stelling van Amsterdam gaat afbreken omdat het nauwelijks meer te verwarmen is en zijn militaire functie heeft verloren . Zoiets doe je niet."
Roelof Balk op LinkedIn
"Het mag niet gebeuren dat het oudste gebouw van Almere ook al weer gesloopt wordt. Is er dan geen historisch besef meer? Het Flevoland schap heeft GOUD in handen. Schrijf een wedstrijd uit onder architecten om dit gebouw te integreren in een nieuw bezoekerscentrum."
Marie-Josée Röselaers, Stadsgids in Almere en Kunstambassadeur at Stichting DKOR
"Er zijn al veel mogelijkheden aangedragen voor dit gebouw. En veel specialisten die aanboden om belangeloos mee te denken wat de invulling betreft. Laten we hopen dat er iets gedaan wordt met de geluiden vanuit de stad."
Susan Douwma, auteur van waardestelling De Trekvogel Rapport 4 (2015)
"Wat de identiteitswaarde betreft draagt het gebouw bij aan de identiteit van de stad. Wat de stad verder ook allemaal is, die is aangelegd op de bodem van de voormalige Zuiderzee, in een polder met een dijk er om heen. Er is niets Nederlandser dan dat. Wat betreft de belevingswaarde fungeert De Trekvogel als ruimtelijk herkenningspunt. Zonder het gebouw wordt [het gemaal] De Blocq van Kuffeler niet herkend als locatie van menselijk pionieren. Het neemt verder een belangrijke plek in in de herinnering van degenen die hebben gewerkt aan het ontstaan en inrichten van Flevoland, wat ook gebleken is uit de reacties die Heemschut heeft ontvangen. Er is alle reden om het gebouw te behouden en latere spijt te voorkomen. We wijzen in dat kader op de 'pioniersbarak' van Dronten. Ook gesloopt en nu doet men collectief pogingen om het gebouw in hernieuwde vorm weer terug te krijgen. Met sloop van De Trekvogel wordt het algemeen belang niet gediend en er verdwijnt veel meer dan een gebouw."
Ben te Raa, secretaris Heemschut Flevoland in een brief aan B&W Almere op 21 juni 2021.
"Wij die hechten aan historie en daarmee aan De Trekvogel, constateren dat er plannen zijn om De Trekvogel, het oudste gebouw van Almere, de plek van waaruit het allemaal begon, te slopen en te vervangen door nieuwbouw, en verzoeken de gemeente Almere, het Waterschap én vooral beheerder Het Flevolandschap als beheerder van het pand, om niet tot sloop over te gaan maar alles in het werk te stellen dit unieke pand te behouden. Onze kinderen hebben recht op dit stukje Almeerse historie."
Tekst petitie, juli 2021, op petities.nl
"Er wordt vaak gezegd dat Almere nog iets moet worden. Door bewoners, maar ook door beleidsmakers. We moeten er echt voor waken om niet voorbij te gaan aan alles wat Almere al ís; goed erfgoedbeleid voorkomt toekomstspijt. Hoe mooi zou het zijn als het Flevolandschap vanuit haar rol als erfgoedorganisatie het oudste gebouw van de jongste polder van Nederland zou omarmen, en actief zou proberen om sloop te voorkomen?"
Diana van Diepen - studeerde Klassieke Talen en Archeologie aan de Uva, bewoner van Almere sinds 1996, en amateur (liefhebber) op het gebied van (kleurrijk) erfgoed. Vrijwilliger bij Erfgoedhuis Almere sinds 2017, mede-oprichter van Stichting Regenboogbuurt, gids in de Regenboogbuurt en initiatiefnemer van o.a. Kersenbloesemfeest Almere.
"Als voormalig vrijwilliger van het Flevo-landschap heb ik heel wat uren en dagen in Bezoekerscentrum De Trekvogel doorgebracht. Uiteraard kwamen veel mensen langs voor een kijkje bij de Lepelaarplassen, maar zeer zeker ook voor de historie van de plek en het gebouw. Zo is er achter de schermen nog een ruimte ingericht waar je kunt zien hoe de arbeiders, betrokken bij de opbouw van Almere, leefden. Een bed, kleding en zelfs nog een stuk zeep uit die tijd, zijn bewaard gebleven. Doodzonde dat De Trekvogel [...] naar mijn mening voor het Flevo-landschap altijd een ondergeschoven kindje is geweest. Met alle vervelende gevolgen vandien. Hopelijk komt men tot inkeer en blijft dit bijzondere pand behouden."
Angela Dezijn, voormalig vrijwilliger bij Flevo-landschap
